Na 30 jaar in de kraanindustrie heb ik alle soorten hijsmaterieel gezien. Als het gaat om zware klussen die brute kracht en stabiliteit vereisen, steekt de dubbele ligger portaalkraan met kop en schouders boven de rest uit. Het ontwerp ziet er misschien eenvoudig uit - grote stalen balken, stevige wielen, een stevige takel - maar elke moer, bout en balk is ontworpen om enorme lasten aan te kunnen. Laat me uitleggen hoe hij is gebouwd en waar hij echt uitblinkt, met de details die alleen iemand die decennia lang met deze machines heeft gewerkt, zou kennen.
Een dubbele ligger portaalkraan is niet alleen 'groter' dan zijn enkele ligger neef - hij is van de grond af anders gebouwd om meer gewicht te dragen zonder te zweten. Dit is wat hem laat functioneren:
-
De liggers: de ruggengraat van de machine
Die twee parallelle hoofdbalken (meestal koker- of vakwerkvormig) zijn het hart van het systeem. We hebben het over hoogsterk laaggelegeerd staal - Q355B-kwaliteit, om precies te zijn - met een vloeigrens van 355 MPa. Dat betekent dat ze tegen een stootje kunnen zonder te buigen. In de overspanning strekken ze zich meestal uit van 10 tot 50 meter, maar ik heb er op maat gemaakt voor havens die 60 meter halen.
Waarom twee liggers? Simpel: een enkele ligger begint te schudden als je 20 ton bereikt. Dubbele liggers verdelen de last, waardoor de doorbuiging (buigen onder gewicht) minder dan 1/1000 van de overspanning is. Hijs 50 ton met een overspanning van 30 meter en de balk zakt minder dan 5 centimeter. Dat is stabiliteit waarop je kunt vertrouwen.
-
Poten: hem stabiel op de grond houden
De poten die die liggers ondersteunen, zijn er in twee soorten: stijf (vast, geen beweging) en flexibel (scharnierend, om temperatuurgebonden uitzetting op te vangen). Hoogtes variëren van 5 tot 30 meter - scheepswerven hebben bijvoorbeeld poten nodig die hoog genoeg zijn om over de rompen te reiken.
De basis is ook belangrijk. Als hij op wielen staat (de meeste buitenmodellen), is de wielbasis meestal 1/3 tot 1/2 van de overspanning. Een kraan met een overspanning van 30 meter? Verwacht 10 tot 15 meter tussen de wielen. Dat voorkomt dat hij kantelt bij het zwaaien met zware lasten.
-
Trolley: de 'hand' die het hijsen doet
De trolley die tussen de liggers rijdt, is waar het echte werk gebeurt. Voor zware lasten gebruiken we staalkabeltakels (kettingen gaan hier tot ongeveer 50 ton). Een trolley van 50 ton heeft een trommel met een diameter van minstens 500 mm nodig, met een 20 mm dikke staalkabel met een nominale waarde van 6x de werklast (zodat hij niet knapt als hij wordt belast).
Snelheid is belangrijk, maar precisie is belangrijker. Trolleys bewegen met 5-10 m/min, terwijl de hijssnelheden variëren: 10-15 m/min voor lichte lasten, 3-5 m/min voor zware lasten. Je haast je niet met een stalen plaat van 100 ton - langzaam en gestaag voorkomt dat hij in apparatuur zwaait.
-
Rijmechanisme: de 'voeten' die de hele installatie verplaatsen
De wielen onder de poten (of 'eindtrucks') zijn verstevigd om enorm gewicht te kunnen dragen. Een kraan van 50 ton zet 20-30 ton druk op elk wiel, dus we gebruiken zware rails (bijvoorbeeld QU120-kwaliteit) en betonnen funderingen met een nominale waarde van 250 kPa. Geen zwakke plekken hier - sporen die wegzakken betekenen ongelukken die staan te gebeuren.
Rijsnelheid? 15-30 m/min, met frequentieregelaars om soepel te starten/stoppen. Rukken op volle snelheid? Zo raken rails beschadigd, of erger.
-
Besturing: de 'hersenen' achter de kracht
De tijd van onhandige relais is voorbij. Moderne systemen gebruiken PLC's met variabele snelheidsregeling, zodat operators een last millimeter voor millimeter kunnen verschuiven. Veiligheidsvoorzieningen? Niet onderhandelbaar: overbelastingsdetectoren (±5% nauwkeurigheid), eindschakelaars (om te stoppen bij muren of maximale hoogte) en noodstops. Sommige hebben zelfs bewaking op afstand - zodat ik de status van een kraan vanuit mijn kantoor kan controleren, op 100 km afstand.
Dubbele ligger portaalkranen zijn niet voor elke klus. Ze zijn gebouwd voor de zware klussen - het soort dat enkele ligger modellen laat zweten. Hier verdienen ze hun geld:
- Havens & containerterminals: 30-40m overspanningen, 50-100 ton capaciteit. Ze verplaatsen de hele dag containers, dankzij snelle rijsnelheden en precieze trolleybewegingen. Geen wachten meer tot vrachtwagens manoeuvreren - deze installatie bestrijkt de hele werf.
- Fabrieken voor zware machines: 30-50 ton machinebedden of 100 ton persframes hijsen? Deze kranen plaatsen ze met millimeterprecisie. Bedrijven zijn er dol op omdat ze vloerruimte vrijmaken - geen behoefte aan bovenliggende rails.
- Scheepswerven: 200-500 ton capaciteit, 40m+ overspanningen. Ze hijsen rompsecties, motoren en pijpen, zelfs bij winderige omstandigheden (we stoppen ze boven de 10 m/s wind - veiligheid voorop).
- Staalwalserijen: Hoge hitte? Geen probleem. We monteren hittebestendige haken en kabelbeschermers (tot 600°C) en voegen extra koeling toe aan de hijsmotoren. Ze verplaatsen gloeiendhete platen alsof het stukken hout zijn.
- Bouwplaatsen: Bruggen bouwen? Een kraan van 50-80 ton hijst prefab balken over de bekisting. Ze rijden op tijdelijke rails, zodat je ze kunt verplaatsen naarmate het project vordert.
Koop niet te veel, maar bezuinig ook niet. Als je regelmatig 20 ton moet hijsen, neem dan een kraan van 30 ton - extra capaciteit bespaart slijtage. Controleer de 'duty cycle' (A5 tot A8): A8 is voor non-stop werk (havens), A5 is prima voor af en toe hijsen (werkplaatsen). En altijd, altijd controleer de fundering. Een kraan van 100 ton op zwakke grond? Hij zakt sneller dan je 'oeps' kunt zeggen.
Deze machines zijn niet goedkoop, maar ze betalen zichzelf terug. Ik heb klanten die nog steeds kranen gebruiken die ik in de jaren '90 heb geïnstalleerd - goed gebouwd, ze overleven de fabrieken waarin ze werken.
Hulp nodig bij het bepalen van de specificaties voor uw locatie? Stuur me een bericht. Geen verkooppraatje, alleen ouderwets advies van iemand die alles heeft gezien.
